Gastrocolic reflex ตัวช่วยเรื่องท้องผูก ด้วยระบบร่างกายตนเอง

แค่ปรับอาหารก็ถ่ายออกง่ายแล้ว...ท่านผู้อ่านหลายท่านคงเคยดื่มกาแฟอุ่นๆ แล้วรู้สึกปวดท้องถ่าย อยากวิ่งไปเข้าห้องน้ำกันใช่มั้ยละคะ เคยสงสัยมั้ยว่าเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเพราะอะไร ร่างกายเราไวต่อกาแฟเกินไปรึเปล่า

ในบทความนี้ หมอจะมาอธิบายเกร็ดข้อมูลทางวิทยาศาสตร์สั้นๆ พร้อมแนะนำการนำกระบวนการตอบสนองของร่างกายโดยธรรมชาตินี้มาอธิบาย เพื่อให้ท่านผู้อ่าน ผู้ดูแลเอาไปปรับใช้ในผู้ป่วยสโตรกกันได้ด้วยค่ะ

รีเฟล็กซ์ระบบทางเดินอาหาร (gastrocolic reflex) คืออะไร

รีเฟล็กซ์ระบบทางเดินอาหารเป็นการตอบสนองต่ออาหารและ/หรือเครื่องดื่มเข้าสู่กระเพาะอาหาร หลังมีอาหาร/น้ำตกถึงกระเพาะ หรือเรียกว่าอาหารตกถึงท้องอย่างที่ชาวเราๆพูดกันนั่นเอง
ร่างกายของมนุษย์เราจะเพิ่มการตอบสนอง เพิ่มการทำงานของกล้ามเนื้อทางเดินอาหาร ตลอดทั่วทั้งลำไส้เพิ่มขึ้น ซึ่งสามารถส่งผลให้เกิดการเคลื่อนที่ของอุจจาระเข้าลำไส้ลงสู่ทวารหนักได้เช่นกัน

การศึกษาในอดีต

มีหลายการศึกษาทางการแพทย์ที่ทดลองใช้กลไกทางธรรมชาตินี้ เพื่อช่วยกระตุ้นการถ่ายอุจจาระในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของการทำงานของลำไส้ หรือที่เรียกว่า neurogenic bowel โดยผลการศึกษานั้นยังไม่ได้สรุปออกมาชัดเจน อย่างไรก็ตาม ก็ยังถือว่าคุ้มค่าที่จะพิจารณานำไปใช้ได้ อย่างไม่เสียหาย เพราะเป็นวิธีง่ายๆ โดยธรรมชาติ ไม่ต้องพึ่งยา เพียงปรับมื้ออาหาร สูตรอาหาร ง่ายๆ ดังนี้ค่ะ

มาลองนำไปใช้กันเลย

แนะนำให้รับประทานอาหารและ/หรือเครื่องดื่ม 15 - 30 นาที
เน้นเป็นอาหารปรุงอุ่น นมอุ่น หรือซุปอุ่นๆ เพื่อกระตุ้นการบีบตัวของทางเดินอาหารไปจนถึงลำไส้
หลังจากนั้นประมาณ 30 นาทีผู้ป่วยจะเริ่มรู้สึกอยากขับถ่ายอุจจาระ
อีกทั้งยิ่งไปกว่านั้น หากเลือกอาหารที่มีกากใยสูง มีปริมาณน้ำเป็นองค์ประกอบเยอะ ยิ่งจะช่วยให้อุจจาระออกมาอ่อนนุ่น เป็นก้อนนุ่ม ขับถ่ายออกมาง่ายขึ้นอีกด้วยนะคะ

การตอบสนองของร่างกายเเบบนี้มักจะมีมากที่สุด หลังอาหารมื้อแรกของวัน (แต่สามารถกระตุ้นด้วยการรับประทานอาหารและดื่มน้ำได้ตลอดเวลา) ดังนั้นการกำหนดตารางกิจวัตรการขับถ่ายของผู้ป่วย จะยิ่งทำให้พฤติกรรมการขับถ่าย รวมไปถึงการดูแลทำความสะอาดหลังการขับถ่ายของผู้ดูแลง่ายยิ่งขึ้นอีกด้วยค่ะ

เคล็ดลับง่ายๆเพื่อช่วยแก้ปัญหาท้องผูก ซุปข้น นมอุ่น ช่วงมื้อเช้า ตัวช่วยขั้นเยี่ยมยอดค่ะ อย่าลืมลองนำไปปรับใช้กันนะคะ

Reference

Guidelines for Management of Neurogenic Bowel Dysfunction in Individuals with Central Neurological Conditions, Multidisciplinary Association of Spinal Cord Injured Professionals 2012

https://www.mascip.co.uk/wp-content/uploads/2015/02/CV653N-Neurogenic-Guidelines-Sept-2012.pdf

อ่านเพิ่มเติม >> วิธีแก้ปัญหา-ท้องผูกในผู้ป่วยสูงวัยและผู้ป่วยติดเตียง

บทความโดย

หมอมิ้นท์ พญ.วรัชยา วลัยลักษณาภรณ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสมองและระบบประสาท