อาหารทางสายยาง มีกี่ประเภท จะเลือกใช้อย่างไร ?

วันนี้หมอขอมาแนะนำความรู้ดีดีเกี่ยวกับอาหารทางสายยาง สำหรับผู้ดูแลมือใหม่ ที่ยังไม่คุ้นชินกับการให้อาหารทางสายยาง เพื่อจะได้เลือกใช้ได้เหมาะสมกับสถานการณ์ของผู้ป่วยของเรากันค่ะ

อาหารทางสาย (Enteral Nutrition)

หมายถึงอาหารที่มีลักษณะเป็นของเหลวสามารถไหลผ่านสายให้อาหารเข้าสู่ร่างกายของผู้ป่วยได้ โดยให้พลังงานและสารอาหารเพียงพอแก่ความต้องการของร่างกายผู้ป่วย

อาหารทางสายให้อาหารที่ใช้อยู่ในโรงพยาบาล แบ่งออกเป็น 3 ชนิด

ชนิดสูตรน้ำนมผสม (Milk-Base Formula)

สูตรนี้มีน้ำนมและผลิตภัณฑ์จากนมเป็นส่วนประกอบสำคัญ
ในทางปฏิบัติสูตรน้ำนมผสมนี้จะเตรียมให้กับผู้ป่วยเด็กเท่านั้น

หมอไม่แนะนำให้อาหารสูตรนี้สำหรับผู้ป่วยผู้ใหญ่ เนื่องจากผู้ป่วยผู้ใหญ่มักขาดน้ำย่อยแลคเตส และมักทำให้ท้องเสียได้

ชนิดสูตรอาหารปั่นผสม (Blenderized Feeding Formula)

ในปัจจุบันฝ่ายโกชนาการ แต่ละโรงพยาบาลจะเป็นผู้กำหนดสูตรอาหารปั่นผสมขึ้นใช้เองเพื่อให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วยแต่ละบุคคล สูตรอาหารปั่นผสมนี้จะยึดหลักการใช้อาหารหลัก 5 หมู่ เป็นส่วนผสมในการปรุงปั่น

อาหารปั่นผสมแบ่งออกเป็น 2 ชนิด

2.1. อาหารปั่นผสมที่ให้ทางสายให้อาหาร (Blenderized tube feeding diet)

อาหารชนิดนี้ให้แก่ผู้ป่วยโดยผ่านทางสายให้อาหาร

2.2. อาหารปั่นผสมชนิดดื่ม (Blenderized diet for use, oral food supplement)

สำหรับผู้ป่วยที่รับประทานอาหารทางปากได้น้อย แพทย์จะสั่งอาหารเสริมด้วยอาหารเสริมสูตรจำเพาะ โดยมักเป็นชนิดดื่มทางปากได้ หรือในลักษณะซุปข้นที่มีสารอาหารเพิ่มเติมจากมื้ออาหารปกติ โดยเป็นสูตรอาหารสำเร็งที่มีสารอาหารใกล้เคียงกับที่ร่างกายต้องการ สะดวกในการใช้ แต่ราคาจะแพงกว่าสูตรอาหารผสมที่ทำขึ้นเอง

ข้อเสียของแบบนี้ คือ

ผู้ดูแลต้องยุ่งยากในการเตรียม
การเตรียมอาหาร ต้องจัดเตรียมสำหรับแต่ละวัน และใช้ให้หมดภายใน 24 ชั่วโมง เนื่องจาก
**การเก็บไว้นานอาจทำให้อาหารนั้นมีการติดเชื้อและทำให้เกิดอาการท้องเสียได้**

อ่านเพิ่มเติม : เปลี่ยนสูตรอาหารทางสายยางแล้ว "ท้องเสีย" เกิดจากอะไร?

ชนิดสูตรอาหารสำเร็จ (Commercial Formula)

เป็นสูตรอาหารที่มีขายในท้องตลาดสูตรอาหารสำเร็จที่ใช้กันในโรงพยาบาลมีหลายชนิดหลากหลายยี่ห้อ เช่น Ensure lsocal Pan-enteral Blendara Glucerna Nutren

มีทั้งชนิดที่เป็นของเหลว และเป็นผง สามารถเลือกใช้ได้ตามความเหมาะสมกับผู้ป่วย

การเลือกใช้ยี่ห้อใด สูตรใด หมอแนะนำให้ปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการในครั้งแรกสุด เพื่อเลือกใช้ให้เหมาะ ตรงกับโรคประจำตัวของผู้ป่วยค่ะ

หลังจากได้รู้จักประเภทของอาหารทางสายยางไปกันแล้ว หมอหวังว่าญาติหรือผู้ดูแลหลายๆท่านจะสามารถเลือกอาหารได้ตามความสะดวก และค่าใช้จ่ายภายในบ้านของแต่ละคน ให้เหมาะสมกับความต้องการของผู้ป่วยค่ะ ^^

บทความน่าสนใจ

บทความโดย

หมอมิ้นท์ พญ.วรัชยา วลัยลักษณาภรณ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสมองและระบบประสาท